اگر تابهحال فیل یا زرافه را از نزدیک دیده باشید، میدانید این حیوانات چقدر بزرگ بهنظر میرسند، اما آیا میتوانید باور کنید برخی از بزرگترین حیوانات جهان که زمانی روی این سیاره قدم میزدند، چنان غولپیکر بودند که فیلهای امروزی دربرابر آنها جانورانی کوچک بهنظر میآیند؟
بسیاری از حیوانات عظیمالجثهای که تاکنون روی زمین زندگی کردهاند، اکنون منقرض شدهاند، اما تعداد کمی از آنها مانند فیل، خرس قطبی و نهنگ آبی هنوز زندهاند. بزرگ ترین حشرهای که تاکنون وجود داشته، نوعی عقرب آبزی به طول حدود دو متر بوده است؛ بزرگترین جانور دریایی بیش از ۱۸ متر طول داشت و آرژانتیناسور که تصور میشود بزرگترین دایناسور شناختهشده در تاریخ بود، وزنی بالغ بر ۲۰ تن داشت.
بهنوشتهی دیسکاور مگزین، هرچند دانشمندان حدود ۱٫۵ میلیون گونهی جانوری را شناسایی کردهاند، تصور میشود که درمجموع حدود ۹ میلیون گونه روی زمین وجود داشته باشد؛ بنابراین، بسیاری از انواع حیوانات هنوز کشف نشدهاند. هرچند در دنیای امروزی حیوانات بزرگ و سنگینی مثل فیل و نهنگ آبی هنوز روی زمین پرسه میزنند، اما میلیونها سال پیش جانوران غولپیکر بسیار فراوانتر بودند.
در ادامه با ما همراه باشید تا با طویلترین، سنگینترین و بزرگترین حیوانات از گروههای جانوری مختلف که تاکنون روی زمین زیستهاند، بهطور خلاصه آشنا شوید.
دینوسوکوس
دینوسوکوس هیولای خزندهای بود که طولش به ۱۰٫۶ متر و وزنش به ۴۵۰ کیلوگرم میرسید. این جانور غولپیکر درطول دوران کرتاسه، یعنی بیش از ۷۵ میلیون سال پیش زندگی میکرد و بزرگترین شکارچی آمریکای شمالی در آن زمان محسوب میشد.
پژوهشها نشان میدهند که دینوسوکوسها دایناسورها را شکار میکردند. با توجه به اینکه دینوسوکوس دو برابر تی رکس (تیرانوسوروس رکس) وزن داشته است، چنین اتفاقی عجیب بهنظر نمیآید. دینوسوکوسها میتوانستند تا ۵۰ سالگی عمر کنند و در ۳۵ سال اول زندگی رشد کنند. اگرچه این جانور از کروکودیل و تمساح پوزهپهن امروزی بزرگتر بود، ظاهری شبیه خویشاوندان امروزی خود داشت.
جوزفوارتیگاسیا مونسی
درحالحاضر، برگچهخوار یا کَپیبارا (Hydrochoerus hydrochaeris) بزرگترین جونده جهان است و وزن آن میتواند به ۵۹ کیلوگرم برسد. اما حدود سه میلیون سال پیش، بزرگترین جونده تاریخ با میانگین وزن ۱٫۱۸ تن زندگی میکرد. جوزفوارتیگاسیا مونسی (Josephoartigasia Monesi) در پای رودها یا دلتاهای جنگلی سرزمینی زندگی میکرد که امروزه اروگوئه است.
بقایای فسیلشده، نشانگر دندانهای جلویی بزرگی است که به باور دانشمندان جوزفوارتیگاسیا مونسی از آنها بهعنوان ابزار استفاده میکرد. این دندانهای پیشین برای دفاع دربرابر شکارچیان و پیدا کردن غذا مفید بودند. ازآنجا که دندانهای آسیاب جوندگان مذکور کوچک بود، تصور میشود آنها از گیاهان نرم تغذیه میکردند. البته، گرچه دندانهای آنها برای جویدن غذای سفت خوب نبود، نیروی گاز گرفتن آنها سه برابر قویتر از ببر بود.
مگاتریوم
در دوران پلیوسن و پلیستوسن، تنبل بسیار بزرگی زندگی میکرد که طول آن به ۶ متر و وزنش به ۳٫۶۳ تن میرسید. مگاتریوم یا تنبل زمینی غولپیکر آمریکای جنوبی (Megatherium Americanum) که در جنگلها و علفزارهای آمریکای جنوبی زندگی میکرد، عمدتا گیاهخوار بود و برای رسیدن به برگهای بالای درختان روی پاهای عقب خود میایستاد. اگرچه، آنها بیشتر رژیم گیاهخواری داشتند، این فرضیه وجود دارد که وقتی فرصتی پیش میآمد، گوشتخواری نیز میکردند.
تنبلهای زمینی غولپیکر آمریکای جنوبی به بالاراسته شگفتبندان (Xenarthra) تعلق دارند که شامل تنبلهای امروزی، آرمادیلوها و مورچهخواران میشود. اگرچه، برخلاف تنبلهای امروزی که از پنجههای خود برای بالا رفتن از درختان استفاده میکنند، تنبل زمینی غولپیکر آمریکای جنوبی از پنجههای خود برای کندن تونل در زمین استفاده میکرد.
جیکولاپتروس
طول جیکولاپتروس (Jaekelopterus)، نوعی عقرب دریایی که حدود ۴۶۰ میلیون سال پیش میزیست، به تقریبا ۲٫۷۴ متر میرسید. جیکولاپتروس با این ابعاد بزرگترین حشره شناختهشدهای محسوب میشود که تاکنون روی زمین زندگی کرده است. وزن دقیق این عقرب باستانی ناشناخته است، اما ازآنجا که طویلتر از قد یک مرد بالغ بوده، میتوانیم حدس بزنیم که احتمالا وزنی مشابه با انسانها داشته است.
فیل
فیل ممکن است در صدر فهرست بزرگترین حیوانات جهان نباشد، اما بزرگترین پستاندار گیاهخوار خشکیزی است که هنوز روی زمین زندگی میکند. چندین گونه فیل وجود دارند و ارتفاع بزرگترین آنها به حدود ۳٫۶۵ متر و وزنشان به ۵٫۴۴ تن میرسد.
بزرگترین فیل ثبتشده یک فیل نر ساوانای آفریقایی بود که ۱۰٫۸۸ تن وزن داشت و ارتفاعش به حدود چهار متر میرسید. بسیاری فکر میکنند ماموت پشمالو حیوان بزرگتری بوده است، اما آنها به اندازه فیلهای آفریقایی امروزی بودند و صرفاً خز بیشتر و عاجهای بزرگتر داشتند.
خرس قطبی
بزرگترین شکارچی گوشتخوار خشکی که روی زمین زندگی میکند، خرس قطبی است. این موجودات عظیم که در شمالگان سکونت دارند، میتوانند به ارتفاع بیش از ۲٫۴۳ متر برسند. وزن آنها حدود یک دهم بزرگترین فیل یا حدود ۵۹۰ کیلوگرم است. یک واقعیت جالب درمورد خرسهای قطبی این است که آنها درواقع سفید نیستند، بلکه خزشان روشن و پوستشان سیاه است. متاسفانه این خرسها ازنظر حفاظتی در وضعیت آسیبپذیر قرار دارند و اگر تغییرات اقلیمی همچنان تداوم پیدا کند، ممکن است در عرض ۳۰ سال آینده منقرض شوند.
ماهی مرکب بسیار بزرگ
طول بدن و بازوی ماهی مرکب بسیار بزرگ (Mesonychoteuthis hamiltoni) به ۱۴ متر میرسد و حداقل ۵۰۰ کیلوگرم وزن دارد. بزرگترین اعضای این گونه را مادهها تشکیل میدهند. آنها ماهیهای کوچک و بزرگ (ازجمله دندانماهی پاتاگونیا) و ماهیهای مرکب دیگر را میخورند. بازوهای ماهی مرکب عظیم با اندام مکندهای پوشیده شده است که به قلابهای قوی و تیزی مجهز هستند و هم برای گرفتن طعمه و هم مبارزه استفاده میشود.
تصور میشود که ماهی مرکب عظیم درگیر نبردهای شدیدی با نهنگهای عنبر میشود که به هر دو گونه آسیب میرساند. بیشتر بدن نهنگهای عنبر جنوبی با زخمهای قلابهای ماهی مرکب بسیار بزرگ پوشیده شدهاند. سایر پستانداران غواص (ازجمله فکفیلی جنوبی) و شکارچیان بزرگ اقیانوس جنوبی از ماهیهای مرکب بسیار بزرگ تغذیه میکنند، اما نهنگ عنبر تنها گونه شناخته شده است که ماهیهای مرکب عظیم بالغ را شکار میکند.
ماهی مرکب عظیم از بین کل جانوران، بزرگترین چشمان حیوانی را دارد که تاکنون مورد مطالعه قرار گرفته است. قطر چشمان ماهی مرکب عظیم حدود ۲۷ سانتیمتر یعنی تقریبا به اندازه یک توپ فوتبال است.